აფხაზეთში ღვივდება ეთნიკური კონფლიქტი აფხაზებსა და სომხებს შორის. ამის წინაპირობები აშკარაა: აფხაზი ეთნოსის დემოგრაფიული კატასტროფა ადგილობრივი სომხური სათვისტომოს გაძლიერებით, რომელმაც ფაქტობრივად რაოდენობრივად გადაუსწრო აფხაზებს და ასევე სეპარატისტული ტერიტორიის ეკონომიკა ხელთ იგდო.
იმის სარგებლობით, რომ სეპარატისტული ფსევდო-სახელმწიფოს ბიუროკრატიული აპარატი ფორმალურად ჯერ კიდევ „ტიტულოვანი“ ეთნოსის ხელთაა აფხაზებმა გადაწყვიტეს გადაჭარბებული სომხური გავლენის მოშორება იმავე გზით, როგორც მათ თავის დროზე სომხურმა ლობიმ წარუდგინა იდეა, რომლის მიხედვითაც მათ ჩამოართვეს ისედაც უუფლებო გალის ქართველებს დანარჩენი ადამიანური უფლებები – ანუ სეპარატისტული მოქალაქეობის გაუქმება მრავალრიცხოვანი აფხაზი სომეხიბისათვის.
გულუბრყვილოები ! მათ არ იციან, რომ „ტანჯულ“ ერს ნებისმირ ცბიერ სვლაზე აქვს არა ნაკლებ ცბიერი და ხისტი პასუხი.
შედეგად პროსომხურ მასმედიაში დაიწყო ღია „ზეწოლა“ აფხაზეთის სეპარატისტულ მთავრობაზე, რომლებიც სეპარატისტული პასპორტების გაცვლის გზით სურთ არააფხაზებს, მათ შორის სომხებს ჩამოართვან აფხაზური მოქალაქეობა.
ამასთან დაკავშირებით პროსომხურ რესურსზე Eadaily-ზე გამოქვეყნებულია ანტონ კრივენიუკის მასალა „აფხაზეთი მიდის ეროვნებათშორის ანტაგონიზმის დროისკენ.
მიუხედავად იმისა,რომ ავტორი ასრულებს „შემკვეთებლების“ სურვილს- სომხების, კრივენიუკი მაინც საუბრობს აფხაზი ეთნოსის რეალურად უბედური მდგომარეობის შესახებ, რომელსაც სეპარატისტულმა „დამოუკიდებლობამ“ და მარადიორულად გაქურდულმა ქართულმა სიკეთემ არ მოუტანა არაფერი გადაგვარებისა და დეგრადაციის გარდა.
ქვემოთ მოგვყავს ნაწყვეტები ამ მასალიდან:
“აფხაზეთში სამოქალაქო პასპორტების გაცვლის პროცესის შედეგად ეთნიკურად არა აფხაზი მოსახლეობის მნიშვნელოვან ნაწილს შეიძლება ჩამოერთვას მოქალაქეობა. საზოგადოების აღშფოთების გამო, უფრო ზუსტად მისი ინდივიდუალური წარმომადგენლები, რომლებმაც დააყენეს საკითხი სოციალურ ქსელებში და მედიაში, რომ პარლამენტმა, შესაძლოა, მოქალაქეობის შესახებ კანონში შესწორება შეიტანოს. მაგრამ ფაქტი ფაქტად რჩება, ქვეყნის ათობით ათას მკვიდრს აფხაზეთის მოქალაქეობის შენარჩუნება კითხვის ნიშნის ქვეშ არის.
შედეგად ბევრს შეუძლია დაკარგოს იგი. „სახელმწიფომ“ მოქალაქეთა ჯგუფი აღნიშნა „მეორე ხარისხოვან მოქალაქეებად“. შედეგები ძალიან სერიოზული იქნება.
ათასობით ადამიანმა შეიტყო პრობლემის შესახებ მხოლოდ პასპორტის ოფისებში, როდესაც მიმართეს ძველი ბლანკების ასლებზე შესაცვლელად. პასპორტის ოფისების თანამშრომლები, კონსტიტუციისა და კანონების დარღვევით, თვითნებურად მასობრივად დაიწყეს ხალხის მოქალაქეობის „ანულირება“, რომელთათვისაც აფხაზეთი სამშობლოა.
გასაგებია, რომ ანტონ კრივენიუკი, როგორც მისი სომეხი „შემკვეთებლები“ აფხაზეთის მკვიდრი მოსახლეობა ქართველებს „მეორეხარისხოვან“ მოქალაქეებადაც კი არ თვლიან.
სომხური ლობის გეგმით საერთოდ მათი გაძევება საჭიროა არა მხოლოდ აფხაზეთიდან, არამედ საქართველოდანაც კი. მაგრამ რაც აღაშფოთებს პროსომხურ მედიას არის ის, რომ აფხაზებმა გაბედეს და შეუზღუდეს უფლებები „ზეხალხს“ – „უძველესსა და კულტურულ“ ერის – სომხებს, რომელთათვის თურმე აფხაზეთი არის „სამშობლო“. ასეთ რამეს სომხები მათ არ აპატიებენ.
შემდეგ იტყობინებიან სეპარატისტული პასპორტების გაცვლის თავისებურებაზე, რომლის დახმარებითაც აფხაზები მაინც ცდილობენ დარჩნენ დომინირებულ ეთნოსად.
„ამ შემთხვევაში იურიდიული კაზუისტიკა მდგომარეობს იმაში, რომ 2005 წელს აფხაზეთში მიღებულ იქნა კანონი მოქალაქეობის შესახებ. ის შეიცავს წესს, რომ რესპუბლიკის მოქალაქეებად აღიარებენ იმ პირებს, რომლებიც აქ ცხოვრობდნენ ქვეყნის სუვერენიტეტის შესახებ აქტის მიღებამდე ხუთი წლის განმავლობაში (1999 წლის 12 ოქტომბერი). 1992-1993 წლების ქართულ-აფხაზური ომის დასრულების შემდეგ ყველა, ვინც ქვეყნის ტერიტორიაზე დარჩა, მოქალაქეები გახდნენ.
ახლა კი საპასპორტო სამსახური „არაკორექტულად“ იყენებს კანონის ინტერპრეტაციას და მოითხოვს ხალხისგან დაამტკიცონ ქვეყანაში ცხოვრება 1994-1999 წლების განმავლობაში. ეს თვითნებობაა.
„დღეს, 2018 წელს უეცრად, არა აფხაზი ეთნოსის ყველა პირს (აფხაზი ერის პირები დაბადების ფაქტის გამო ხდებიან მოქალაქეები რაიმე დამატებითი პირობების გარეშე) „უდანაშაულობის პრეზუმციად“ ჩაუთვალეს არაკანონიერად აფხაზთის მოქალაქეობის მიღება და მოითხოვდნენ საწინააღმდეგოს დამტკიცებას. უფრო მეტიც, დაიწყეს მოთხოვნების წამოყენება 2005 წლის მოქალაქეობის აქტის მიხედვით 1994-1999 საცხოვრებელი პერიოდის დასადგენად, როდესაც ეს კანონი, მაშინ საერთოდ არ იყო. ანუ კანონს შესძინეს საპირისპირო ძალა და გამოიყენეს პირობები, რომლებიც ადამიანთა მდგომარეობას აუარესებდა (კონსტიტუციის დარღვევა).
როგორც აღმოჩნდა არიან პირები, რომლებიც ამ პერიოდში მიემგზავრებოდნენ აფხაზეთიდან სასწავლებლად, სამკურნალოდ, ფულის საშოვნელად და სხვა მიზეზების გამო. ახლა კი არ შეესაბამებიან ცენზს. არსებობენ ისეთებიც, რომლებიც არსად არ გასულან, მაგრამ არც მუშობდნენ, არც სწავლობდნენ და არც მკურნალობდნენ. აი, ყველა ასეთი ადამიანი მოხვდა პასპორტიზაციის დარტყმის ქვეშ და „ჩამოერთვათ“ დოკუმენტები და მოქალაქეობა.
ამავდროულად, ამავე კანონის თანახმად, მოქალაქეობის მინიჭება შესაძლებელია მხოლოდ პრეზიდენტის ბრძანებულებით, მაგრამ არც ერთი ასეთი ბრძანება არ წარმოუდგინეს საზოგადოებას“? – ამის შესახებ წერს აფხაზი იურისტი ოლეგ პაპასკირი.
ამ ისტორიაში ბევრი საინტერესო რამაა. მაგალითად, საპასპორტო სამსახურის აქტივობაა გასაკვირი, რომელიც არ არის დამახასიათებელი აფხაზეთის სახელმწიფო სტრუქტურებისთვის, აშკარად უკანონო ქმედებების რეალიზაციით ქვეყანაში ათობით ათას მოქალაქის წინააღმდეგ.
აფხაზური კანონმდებლობა ისედაც ძალიან მკაცრია იმ პირთა მიმართ, რომლებიც არ წამოადგენენ ტიტულოვან ერს ქვეყნაში. ქვეყნის ათი ათასობით მკვიდრი მოსახლეები, რომლებიც ომის მერე ამა თუ იმ მიზეზების გამო გაემგზავრნენ და არ ცხოვრობდნენ აფხაზეთში 1999 წლამდე, შეუძლიათ მიიღონ მოქალაქეობა იმავე საფუძველზე, როგორც უცხოელები, რომლებსაც არანაირი შეხება აქვთ ქვეყანასთნ. არის სიტუაციები, როდესაც ერთ ოჯახში მშობლები არიან მოქალაქეები, ხოლო შვილები არა. არის პირიქითაც.
ამგვარი სეგრეგაცია პირველად არგუმენტირებული იყო არა მარტო ფიზიკურ, არამედ ქართული ეროვნების პირების სამართლებრივი დაბრუნების საფრთხით, მათ შორის, ვინც იბრძოდა აფხაზეთის წინააღმდეგ 1992-1993 წლების ომში. თუმცა, როგორც მომდევნო პრაქტიკამ აჩვენა, მსურველებს, მათ შორის ამ კატეგორიის პირთაგან, აფხაზეთის მოქალქეობის მიღება შეძლეს ქრთამით. მაშინ, როდესაც ათი ათასობით ადამიანი, რომლებიც დაიბადნენ, გაიზარდნენ და ახლაც ცხოვრობენ აფხაზეთში, რომელთაც გააჩნიათ საკუთრება, ვერ შეძლეს ვერანაირ პირობებში გამხდარიყვნენ ქვეყნის მოქალაქეები“.
ანტონ კრივენიუკი ისევ წუხს „აფხაზეთში დაბადებულ, გაზრდილ და მცხოვრები“ სომხების გამო. აფხაზეთში დაბადებულ და გაზრდილ, მაგრამ იმავე სომხების მიერ გაძევებულ ქართველებს, როგორც მისი სომეხი დამსაქმებლები, გამოდის, რომ ადამიანებად არ თვლის.
შემდეგ მოდის საკმაოდ ობიექტური ანალიზი აფხაზი ერის დეგრადაციისა სომხების ფონზე.
„ათობით ათასი ხალხის მოქალაქეობის კითხვის ქვეშ დასმით, გამოდის რომ აფხაზეთის სახელმწიფო აუქმებს წინა, ძირითად კონცეფციას – მტკიცე ეროვნებათშორისი ქვეყანა, სადაც ყველა თანაბარია, გვარების დაბალოებების მიუხედავად. რეალურ ცხოვრებაში ყველაფერი ისე არაა, როგორც ქაღალდზე, მაგრამ 90-იანი წლების აფხაზეთი არის ქვეყანა, სადაც სამი მსხვილი ეთნიკური ჯგუფები – აფხაზები, სომხები და რუსები, გამოვიდნენ ქართველების წინააღმდეგ – იმ დროისთვის უმსხვილესი ეთნიკური ჯფუფის და ამ მნიშვნელოვანი ნიმშნის გამო 1992-1993 წლების ომი შეიძლება ჩავთვალოთ ომად.
მეორეს მხრივ, ახლა გარდაუვალია ეთნიკური შოვინიზმი. არსებობს უამრავი მიზეზი. პირველ რიგში, არ არსებობს სახელმწიფო, რომელიც შეიძლება იყოს მხოლოდ სოციალური რეალობის მოდერატორი მოსახლეობის მრავალფეროვანი ეთნიკური შემადგენლობით, სანამ სრულფასოვანი პოლიტიკური ერი არ გაჩნდება.
მეორეც, საარსებო პირობების გაუარესება, ქვეყნის ეკონომიკური გაკოტრება – ასეთი კატასტროფული პრობლემები ახდენს გავლენას შიდა ურთიერთობებზე. ჩვენ უფრო და უფრო მეტ კონფლიქტს დავაკვირდებით, რომლებიც დაკავშირებულნი იქნებიან არა მხოლოდ სახელმწიფო ინსტიტუტების სეგრეგაციასთან, არამედ საკმაოდ კრიმინალური ისტორიების, რომლებიც დაკავშირებულია სუსტი ჯგუფების ქონების ჩამორთმევის მცდელობებთან.
არსებობს მთელი რიგი კონკრეტული მიზეზები, რომელიც ასევე უარყოფით ზეგავლენას ახდენენ ინტერ-ეთნიკურ სამყაროზე. ყოველი ეს „შემზღუდველები“, როგორიცაა მოქალაქეობა გაუქმება „უნდობლობა“ მოსახლეობის ნაწილისადმი, ჩაფიქრებულის მიხედვით უნდა იმუშაოს აფხაზეთის ეთნიკური კულტურის, დომინირებისა და განვითარების პოზიციების გასაძლერებლად. სინამდვილეში, საპირისპირო და უნიკალური მოხდა. კულტურამ ვერ „გაქაჩა“ თანამედროვე სახელმწიფო და ეს სახელმწიფო გახდა კულტურის მესაფლავედ. ახლა კულტურული დაშლის პროცესები აფხაზეთში კატასტროფულია. თუ გავაანალიზებთ გასული წლის სტატისტიკას, რესპუბლიკა კატეგორიული ლიდერია რეგიონში მკვლელობების მხრივ, ისინი აქ სამჯერ მეტნი არიან, ვიდრე საქართველოში, ხოლო შვიდ და რვაჯერ მეტნი ჩრდილოეთ კავკასიის რეგიონებში. ახლა ქვეყანა მოიცვა თვითმკვლელობის ტალღამ.
მაგრამ აქ ჩვენ ვხედავთ სხვა უნიკალურ რამეს. აფხაზეთის ეთნიკურ თემებში შიდა ატმოსფერო, ანუ მოსახლეობის იმ ნაწილში, რომელსაც აქვს ნაკლები შესაძლებლობები არალეგალური ქცევისთვის, ბევრად უკეთესია, ვიდრე ეთნიკურად აფხაზური საზოგადოების ნაწილში. სხვადასხვა კრიმინალური ინციდენტების დეტალური სტატისტიკით, ჩვენ ვხედავთ, რომ სომხები, რუსები და სხვები ნაკლებად იღუპებიან ავარიებში, ნაკლები სუიციდი და მკვლელობაა და ა.შ. ამ თემებში მილიონი პრობლემაა, მაგრამ მათი ცხოვრება არც ისე კრიმინალიზებულია და ესეც დაძაბულობის ფაქტორია. ადამიანები, რომლებიც წლების მანძილზე არ გამოდიან დაკრძალვებიდან, რომლებიც ხედავენ, რომ სხვების ცხოვრება სიცოცხლით სავსეა და არ არსებობს ამდენი ტრაგედია – ეს არ გამოიწვევს ნეგატივს, რადგან ახლა ამ დრამატული რეალობის შეცვლა შეუძლებელია“.
ამასთანავე ანტონ კრივენიუკი არ წერს იმაზე, თუ ვინ მიიყვანა აფხაზები ასეთ კატასტროფულ მდგომარეობამდე, ვის გამო გახდნენ ისინი მარადიორები, ძმათამკვლელები, პარაზიტები, ნარკომანები და მიიყვანეს იქამდე, რომ ადრე საკმაოდ ღირსეული ხალხი გახდნენ მარგინალები.
ეს გააკეთეს ზუსტად სომეხმა „კეთილმოსურნეებმა“. მათ აუმხედრეს ქართველებს აფხაზები, მათ იყიდეს სეპარატისტული ძალების ჩინოვნიკები და ახლა წამლავენ აფხაზებს ნარკოტიკებით. ახლა კი, როდესაც აფხაზი ერი სულ უფრო და უფრო მეტად ცდილობს, რომ თავიდან აირიდოს ზედმეტი სომხური ბატონობა – ისინი თითქმის პირდაპირ ემუქრებიანმათ.
ანტონ კრივენიუკი თავის სტატიაში ძალაუფლების კონფლიქტის საფრთხის შესახებ აფრთხილებს:
«არ არის არანაირი წინაპირობა იმისა, რომ თავი ავარიდოთ ქვეყნის დაშვებას ხისტი ეროვნებათშორისი ანტაგონიზმის დროისკენ, იმავე 80-იანი წლებისკენ, როდესაც ხდებოდა ქართულ-აფხაზური კონფლიქტი. ვინაიდან და რადგანაც ესთეტიკური გადმოსახედიდან აფხაზური შოვინიზმი ქართულის მემკვიდრეა, ისინი იკვებებოდნენ ერთი ფესვით. გამოდის რომ ახლანდელი ატმოსფერო ემსგავსება იმას, რაც იყო ქართულ-აფხაზური ომის წინა“.
კრივენიუკისთვის დამნაშავეები ისევ ქართველები არიან. გამოდის, რომ „აფხაზური შოვინიზმი“, რომელიც დღეს იმდენად აღიზიანებს სომხებს, რომელსაც ისინი ყურადღებას არ აქცევდნენ, როდესაც აფხაზებთან ერთად გააძევეს და მოკლეს ქართველები – ქართველების ბრალი ყოფილა. გამოდის, რომ ერთმა ჯალათმა მეორეს ეჩხუბა და მსხვერპლის ბრალი ყოფილა. ვერაფერს იტყვი, საინტერესო ლოგიკაა.
მაგრამ პრინციპში, ანტონ კრივენიუკის მასალა Eadaily- ში აფხაზებისთვის „ზარია“ მათ, როგორც ადრე ქართველებს, შეუძლიათ „შოვინისტებად“ შერაცხონ და გენოციდი მოუწყონ – თუ ისინი მომავალშიც გააგრძელებენ და შეეცდებიან სეპარატისტულ ტერიტორიებზე სომხების წინააღმდეგ რაიმე ზომების მიღებას.
წყარო: „კავკაზპლუსი“